1. Groupthink Là Gì?
Groupthink là một hiện tượng tâm lý xảy ra khi các thành viên trong một nhóm có xu hướng tìm kiếm sự đồng thuận với nhau, thay vì đưa ra ý kiến cá nhân hoặc cân nhắc các lựa chọn khác. Điều này thường dẫn đến quyết định không hiệu quả hoặc thậm chí là sai lầm, bởi nhóm đã bỏ qua hoặc lờ đi những ý kiến trái chiều, những dữ liệu quan trọng hoặc những quan điểm khác biệt.
Khái niệm Groupthink lần đầu tiên được giới thiệu bởi nhà tâm lý học xã hội Irving Janis vào năm 1972. Ông đã mô tả Groupthink như một hiện tượng mà sự gắn kết nhóm và mong muốn duy trì hòa hợp nhóm vượt qua khả năng đưa ra quyết định đúng đắn.
2. Các Đặc Điểm Của Groupthink
Groupthink thường được nhận biết qua các đặc điểm sau:
Ảo tưởng về sự bất khả xâm phạm: Các thành viên trong nhóm tin rằng nhóm mình không thể mắc sai lầm, điều này dẫn đến việc xem nhẹ hoặc bỏ qua các rủi ro.
Sự hợp lý hóa: Nhóm tìm cách hợp lý hóa quyết định của mình và bỏ qua những cảnh báo hoặc chỉ trích từ bên ngoài.
Áp lực đồng thuận: Các thành viên trong nhóm cảm thấy áp lực phải đồng thuận với ý kiến của nhóm, ngay cả khi họ không hoàn toàn đồng ý.
Tự kiểm duyệt: Các thành viên giữ im lặng hoặc tự kiểm duyệt ý kiến của mình để tránh mâu thuẫn với nhóm.
Ảo tưởng về sự đồng thuận nhất trí: Vì không ai lên tiếng phản đối, các thành viên tin rằng tất cả đều đồng ý với quyết định của nhóm.
3. Nguyên Nhân Dẫn Đến Groupthink
Groupthink thường xảy ra trong các nhóm có đặc điểm sau:
Nhóm gắn kết mạnh: Các nhóm có mối quan hệ chặt chẽ và mong muốn duy trì sự hòa hợp dễ dẫn đến Groupthink.
Lãnh đạo quyền lực: Khi người lãnh đạo có ảnh hưởng mạnh mẽ và nhóm có xu hướng tuân theo ý kiến của lãnh đạo mà không cân nhắc các ý kiến khác.
Thiếu thông tin đa dạng: Khi nhóm không có đủ thông tin hoặc không xem xét các quan điểm khác nhau, dễ dẫn đến việc đưa ra quyết định kém chất lượng.
Áp lực về thời gian: Khi nhóm phải đưa ra quyết định nhanh chóng, họ dễ bỏ qua việc thảo luận sâu và xem xét các lựa chọn khác.
4. Hậu Quả Của Groupthink
Groupthink có thể dẫn đến những quyết định sai lầm với những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:
Quyết định sai lầm: Bỏ qua các rủi ro, không cân nhắc kỹ lưỡng các phương án, và chọn lựa các giải pháp không tối ưu.
Suy giảm chất lượng thảo luận: Khi các ý kiến khác biệt không được lắng nghe, chất lượng của cuộc thảo luận và quyết định giảm sút.
Tác động tiêu cực đến tổ chức: Groupthink có thể dẫn đến những quyết định sai lầm trong chiến lược, ảnh hưởng xấu đến tổ chức, gây thiệt hại về tài chính, uy tín và nhân sự.
5. Cách Phòng Ngừa Groupthink
Để tránh hiện tượng Groupthink, các nhóm có thể áp dụng những biện pháp sau:
Khuyến khích đa dạng ý kiến: Tạo điều kiện cho các thành viên trong nhóm thể hiện ý kiến cá nhân, đặc biệt là những ý kiến trái chiều.
Phân công vai trò “người phản biện”: Đặt ra một thành viên trong nhóm làm nhiệm vụ thách thức các ý tưởng và quyết định của nhóm, nhằm đảm bảo rằng mọi quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng.
Tham khảo ý kiến từ bên ngoài: Tìm kiếm ý kiến từ những người không thuộc nhóm để có cái nhìn khách quan và tránh tình trạng “đồng thuận giả tạo”.
Đánh giá lại quyết định: Sau khi đưa ra quyết định, hãy đánh giá lại các quyết định đã đưa ra từ nhiều góc độ khác nhau để đảm bảo tính đúng đắn.
6. Ví Dụ Về Groupthink
Một trong những ví dụ nổi tiếng về Groupthink là vụ khủng hoảng tên lửa tại Vịnh Con Lợn (Bay of Pigs Invasion) vào năm 1961. Lúc đó, các cố vấn của Tổng thống Mỹ John F. Kennedy đã không đưa ra những ý kiến phản biện mạnh mẽ về kế hoạch xâm lược Cuba, dẫn đến một quyết định sai lầm và thất bại.
7. Kết Luận
Groupthink là một hiện tượng tâm lý có thể gây ra những quyết định sai lầm và hậu quả nghiêm trọng. Việc nhận thức và phòng ngừa Groupthink là rất quan trọng để đảm bảo rằng các quyết định của nhóm được đưa ra dựa trên sự phân tích kỹ lưỡng và thông tin đầy đủ. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng quyết định mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của tổ chức.
Kết nối với web designer Lê Thành Nam
