Trong hơn một thập kỷ qua, thị trường hàng không Việt Nam đã có những bước phát triển ngoạn mục, từ một ngành công nghiệp non trẻ với vài hãng bay chủ chốt đến một đấu trường sôi động với sự cạnh tranh khốc liệt giữa các hãng nội địa và quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, thị trường này cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức đáng gờm.
Sự Tăng Trưởng Ấn Tượng
Việt Nam đang nằm trong top những thị trường hàng không tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Trước đại dịch COVID-19, ngành hàng không Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng hành khách trung bình 14-15% mỗi năm, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu. Cơ sở hạ tầng hàng không ngày càng được cải thiện với các sân bay mới và kế hoạch mở rộng các cảng hàng không quốc tế như Long Thành, Nội Bài và Tân Sơn Nhất.
Một phần quan trọng thúc đẩy sự bùng nổ này là sự phát triển của tầng lớp trung lưu và nhu cầu du lịch nội địa, quốc tế ngày càng tăng. Người Việt ngày càng có thói quen di chuyển bằng máy bay thay vì xe khách hay tàu hỏa như trước đây.
Sự Cạnh Tranh Khốc Liệt Giữa Các Hãng Bay
Việt Nam hiện có 5 hãng hàng không nội địa đang hoạt động: Vietnam Airlines, VietJet Air, Bamboo Airways, Pacific Airlines và Vietravel Airlines. Trong đó:
Vietnam Airlines vẫn giữ vị thế là hãng hàng không quốc gia, tập trung vào phân khúc cao cấp với dịch vụ đầy đủ.
VietJet Air lại là đại diện tiêu biểu cho mô hình hàng không giá rẻ, tạo ra một cuộc cách mạng về giá vé, giúp nhiều người Việt lần đầu tiên được bay.
Bamboo Airways, dù là “tân binh” nhưng đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần với dịch vụ cao cấp và tham vọng mở rộng quốc tế.
Pacific Airlines (trước đây là Jetstar Pacific) và Vietravel Airlines đang chật vật tìm chỗ đứng, khi phải cạnh tranh trong một thị trường đã quá dày đặc.
Sự cạnh tranh giữa các hãng không chỉ nằm ở giá vé, mà còn ở chất lượng dịch vụ, đội bay hiện đại, tần suất chuyến bay, và cả chiến lược truyền thông.
Thách Thức Đang Đè Nặng Ngành Hàng Không
Mặc dù tăng trưởng nhanh, thị trường hàng không Việt Nam cũng đối mặt với nhiều khó khăn lớn:
Chi phí nhiên liệu và hạ tầng: Giá xăng dầu chiếm phần lớn chi phí vận hành của các hãng bay. Trong khi đó, hạ tầng sân bay ở Việt Nam vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển, khiến tình trạng quá tải ở Tân Sơn Nhất và Nội Bài trở thành vấn đề nhức nhối.
Cạnh tranh khốc liệt: Biên lợi nhuận của các hãng hàng không nội địa rất thấp. Các hãng giá rẻ phải liên tục tối ưu chi phí để duy trì lợi nhuận, trong khi các hãng truyền thống gặp khó khăn khi giữ chân khách hàng cao cấp.
Rủi ro kinh tế và biến động chính trị: Khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh hay xung đột địa chính trị đều ảnh hưởng trực tiếp đến ngành hàng không. Đại dịch COVID-19 đã khiến toàn ngành thiệt hại nặng nề, và quá trình hồi phục vẫn đang diễn ra chậm chạp.
Nhân lực và công nghệ: Việt Nam đang thiếu phi công và kỹ sư hàng không trình độ cao, trong khi việc đào tạo đội ngũ này rất tốn kém.
Tương Lai: Cơ Hội Và Định Hướng Phát Triển
Bất chấp những thách thức, ngành hàng không Việt Nam vẫn có nhiều tiềm năng để bứt phá:
Sân bay Long Thành sẽ là cú hích quan trọng, giúp Việt Nam trở thành trung tâm trung chuyển hàng không khu vực.
Sự bùng nổ của du lịch quốc tế sau đại dịch là cơ hội lớn để các hãng mở rộng thị phần, đặc biệt là đường bay Đông Bắc Á, Châu Âu và Mỹ.
Công nghệ hàng không đang được các hãng đầu tư mạnh, từ ứng dụng AI trong vận hành đến việc nghiên cứu sử dụng nhiên liệu bền vững.
Nhìn chung, thị trường hàng không Việt Nam là một “chiến trường” đầy hấp dẫn, nhưng cũng vô cùng khốc liệt. Ai không thích nghi được với những thay đổi sẽ nhanh chóng bị đào thải. Những năm tới sẽ là thời kỳ bản lề quyết định ai sẽ trụ lại và ai sẽ bị bỏ lại phía sau.
