Thị trường thương mại điện tử (ecommerce) Việt Nam đang bùng nổ mạnh mẽ trong những năm gần đây, với tốc độ tăng trưởng thuộc hàng cao nhất khu vực Đông Nam Á. Từ một thị trường còn khá non trẻ, ecommerce Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những ngành kinh tế số quan trọng nhất, thu hút sự quan tâm của cả các doanh nghiệp trong nước lẫn những gã khổng lồ quốc tế.
Tăng trưởng thần tốc: Những con số biết nói
Theo báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt khoảng 20 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến có thể chạm mốc 50-60 tỷ USD vào năm 2027 nếu tốc độ tăng trưởng duy trì trên 25% mỗi năm.
Một số yếu tố chính thúc đẩy sự bùng nổ này bao gồm:
Dân số trẻ, yêu công nghệ: Hơn 70% dân số Việt Nam sử dụng internet, trong đó phần lớn là giới trẻ, những người có thói quen mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến.
Sự phát triển của hệ sinh thái số: Thanh toán không dùng tiền mặt, logistics và hạ tầng giao nhận đều đang được cải thiện nhanh chóng.
Sự đầu tư mạnh mẽ của các “ông lớn”: Shopee, Lazada, Tiki, và hàng loạt startup đang liên tục rót vốn để giành thị phần, thúc đẩy sự cạnh tranh khốc liệt.
Sân chơi của những gã khổng lồ và thế trận cạnh tranh khốc liệt
Ecommerce Việt Nam hiện đang chứng kiến cuộc chiến căng thẳng giữa ba thế lực chính:
Shopee – Gã khổng lồ Đông Nam Á với chiến lược giá rẻ, flash sale liên tục và hệ thống vận hành cực kỳ tinh gọn.
Lazada – Con cưng của Alibaba với lợi thế về công nghệ, logistics mạnh nhưng gặp khó khăn khi cạnh tranh về giá và marketing.
Tiki – Tay chơi nội địa với mô hình “TikiNOW” giao hàng nhanh và dịch vụ tốt, nhưng bị lép vế về tài chính so với hai ông lớn trên.
Bên cạnh đó, còn hàng loạt nền tảng khác như Sendo, TikTok Shop hay thậm chí Facebook Marketplace cũng tham gia vào thị trường, làm cho cuộc đua càng trở nên khốc liệt.
Những thách thức không nhỏ
Dù tiềm năng rất lớn, ecommerce Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức:
Tỷ lệ hoàn hàng cao: Người tiêu dùng Việt có thói quen “đặt thử, thích thì mua”, khiến tỷ lệ đơn hàng bị hoàn lại khá cao so với các thị trường khác.
Chi phí logistics còn đắt đỏ: Hệ thống giao nhận, kho bãi vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, dẫn đến chi phí vận hành khá cao.
Cạnh tranh đốt tiền: Các sàn thương mại điện tử đang phải chịu lỗ để duy trì thị phần, chưa thực sự đạt được mức lợi nhuận bền vững.
Xu hướng nào sẽ định hình ecommerce Việt Nam trong tương lai?
Sự lên ngôi của TikTok Shop và thương mại điện tử dạng livestream
Người Việt ngày càng thích mua hàng thông qua video livestream, nơi họ có thể tương tác trực tiếp với người bán. TikTok Shop đang trở thành một thế lực mới, cạnh tranh gay gắt với các sàn truyền thống.
Mô hình D2C (Direct-to-Consumer) sẽ phát triển mạnh
Thay vì phụ thuộc vào Shopee hay Lazada, ngày càng nhiều thương hiệu tự xây dựng kênh bán hàng riêng để kiểm soát trải nghiệm khách hàng tốt hơn.
Trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) sẽ thay đổi cách bán hàng
AI được ứng dụng vào cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, tối ưu giá cả và quản lý kho hàng, giúp doanh nghiệp ecommerce vận hành hiệu quả hơn.
Thanh toán không tiền mặt sẽ chiếm ưu thế
Sự phát triển của ví điện tử (Momo, ZaloPay, VNPay) và thói quen không dùng tiền mặt ngày càng phổ biến sẽ giúp ecommerce Việt Nam bùng nổ mạnh hơn.
Kết luận
Thị trường ecommerce Việt Nam đang ở giai đoạn bùng nổ nhưng cũng đầy thử thách. Doanh nghiệp nào thích nghi nhanh với xu hướng, tối ưu chi phí vận hành và tạo ra trải nghiệm mua sắm tốt nhất cho người tiêu dùng sẽ là kẻ chiến thắng. Những năm tới, cuộc đua ecommerce tại Việt Nam chắc chắn sẽ còn nhiều diễn biến thú vị và không dành cho những kẻ chậm chân.
