Những năm gần đây, ăn chay không còn là một lựa chọn mang tính tôn giáo hay tâm linh đơn thuần, mà đã trở thành một xu hướng sống hiện đại của nhiều người Việt Nam. Dạo quanh các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM hay Đà Nẵng, không khó để thấy những quán chay mọc lên như nấm, từ bình dân đến cao cấp, phục vụ đủ mọi nhu cầu của thực khách. Nhưng liệu thị trường này có thực sự “béo bở”, hay chỉ là một cơn sốt nhất thời?
1. Xu hướng ăn chay: Từ tôn giáo đến phong cách sống
Trước đây, ăn chay tại Việt Nam chủ yếu gắn liền với Phật giáo, với những ngày rằm hay mùng một, khi nhiều người chọn kiêng thịt để thanh tịnh tâm hồn. Tuy nhiên, trong khoảng một thập kỷ trở lại đây, ăn chay đã trở thành một lối sống được nhiều người theo đuổi vì sức khỏe, môi trường và quyền lợi động vật.
Theo một báo cáo gần đây, số lượng người Việt Nam theo chế độ ăn chay hoặc bán chay đã tăng mạnh, đặc biệt trong nhóm người trẻ và trung niên ở thành thị. Các yếu tố chính thúc đẩy xu hướng này bao gồm:
Sức khỏe: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng ăn chay giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và béo phì.
Môi trường: Chăn nuôi công nghiệp gây ô nhiễm lớn, khiến nhiều người muốn giảm tiêu thụ thịt để bảo vệ môi trường.
Đạo đức: Nhận thức về quyền lợi động vật ngày càng cao, đặc biệt là với thế hệ Gen Z.
2. Thị trường ăn chay: Đa dạng nhưng đầy cạnh tranh
Nếu như trước đây, quán chay thường chỉ có vài món cơ bản như bún chay, cơm chay, lẩu chay, thì nay thực đơn đã trở nên vô cùng đa dạng. Một số xu hướng nổi bật có thể kể đến như:
Đồ chay chế biến sẵn: Các sản phẩm như giò chay, xúc xích chay, thịt chay đóng hộp ngày càng phổ biến. Những thương hiệu như Vissan, Âu Lạc, Veggie Castle đã có mặt trên thị trường và không ngừng mở rộng.
Chuỗi nhà hàng chay cao cấp: Những thương hiệu như Loving Hut, Hum Vegetarian hay Veggie Saigon phục vụ không chỉ món ăn ngon mà còn chú trọng đến trải nghiệm ẩm thực.
Đồ uống và đồ ăn nhanh thuần chay: Các quán cà phê và tiệm bánh như Lời, D’Vegan hay Sài Gòn Vegan Bakery mang đến các món ăn vặt thuần chay hấp dẫn như bánh ngọt, sinh tố, trà sữa không sữa động vật.
Tuy nhiên, thị trường cũng gặp không ít thách thức. Giá nguyên liệu chay vẫn cao hơn thịt cá thông thường, khiến giá thành sản phẩm chay không phải lúc nào cũng phù hợp với số đông. Ngoài ra, thói quen ăn uống của người Việt vẫn ưa chuộng thịt cá, nên việc thuyết phục họ chuyển sang ăn chay hoàn toàn là điều không dễ.
3. Cơ hội và thách thức trong tương lai
Dù gặp khó khăn, thị trường ăn chay Việt Nam vẫn có tiềm năng lớn. Một số cơ hội có thể kể đến như:
Sự quan tâm của các doanh nghiệp lớn: Vinamilk, Masan hay thậm chí các thương hiệu nước ngoài như Beyond Meat đã bắt đầu gia nhập thị trường, mang đến nhiều sản phẩm chay chất lượng hơn.
Xu hướng ẩm thực xanh: Ngày càng nhiều nhà hàng truyền thống bắt đầu bổ sung thực đơn chay để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Phát triển công nghệ thực phẩm: Các loại “thịt nhân tạo” làm từ đậu nành, nấm, hay protein thực vật đang dần xuất hiện, hứa hẹn sẽ thay đổi cục diện ngành ăn chay.
Tuy nhiên, ngành này cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm chi phí sản xuất cao, thói quen tiêu dùng lâu đời và sự cạnh tranh khốc liệt từ các thương hiệu nội địa lẫn quốc tế.
Kết luận
Ăn chay tại Việt Nam không còn là một lựa chọn ngẫu nhiên, mà đã trở thành một xu hướng bền vững với nhiều tiềm năng phát triển. Dù vẫn còn nhiều rào cản, nhưng với sự thay đổi trong nhận thức của người tiêu dùng và sự tham gia của các doanh nghiệp lớn, thị trường này hứa hẹn sẽ còn phát triển mạnh mẽ trong những năm tới. Nếu bạn đang cân nhắc thử một lối sống xanh và lành mạnh hơn, đây có thể là thời điểm lý tưởng để bắt đầu!
