Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi trong quán cà phê, nhâm nhi một tách trà và đọc sách. Mọi thứ có vẻ bình thường—cho đến khi ai đó nhai kẹo cao su cạnh bạn. Âm thanh nhóp nhép đó không chỉ gây khó chịu mà còn khiến bạn muốn rời đi ngay lập tức. Hoặc tệ hơn, nó làm bạn tức giận đến mức không thể kiểm soát được cảm xúc của mình. Nếu điều này nghe quen thuộc, rất có thể bạn đang gặp phải một dạng của rối loạn âm thanh.
Rối Loạn Âm Thanh Là Gì?
Rối loạn âm thanh (Auditory Processing Disorder – APD) là một thuật ngữ rộng, bao gồm nhiều dạng nhạy cảm với âm thanh. Đó không đơn thuần là việc cảm thấy khó chịu với tiếng ồn lớn hay ghét những âm thanh cụ thể, mà là một sự rối loạn thực sự trong cách não bộ xử lý âm thanh. Một số dạng phổ biến của rối loạn âm thanh bao gồm:
Misophonia (Chứng sợ âm thanh): Khi một số âm thanh nhất định (như tiếng nhai, tiếng gõ bút, tiếng hít thở) có thể gây ra phản ứng cảm xúc mạnh mẽ, từ khó chịu đến tức giận hoặc hoảng loạn.
Hyperacusis (Tăng cảm thính giác): Khi âm thanh bình thường trở nên quá lớn và gây đau đớn hoặc khó chịu.
Phonophobia (Chứng sợ âm thanh lớn): Khi người mắc phải cảm thấy hoảng loạn hoặc sợ hãi cực độ trước những âm thanh lớn.
Mỗi dạng đều có ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, khiến người mắc phải gặp khó khăn trong giao tiếp và các hoạt động xã hội.
Tại Sao Chúng Ta Mắc Rối Loạn Âm Thanh?
Không có một nguyên nhân cụ thể nào dẫn đến rối loạn âm thanh, nhưng các nhà khoa học tin rằng nó có thể liên quan đến:
Vấn đề về thần kinh: Một số nghiên cứu cho thấy não bộ của những người mắc chứng misophonia có phản ứng mạnh hơn bình thường khi tiếp nhận âm thanh gây kích thích.
Tổn thương thính giác: Những người bị mất thính lực hoặc từng tiếp xúc với âm thanh quá lớn trong thời gian dài có nguy cơ mắc hyperacusis.
Yếu tố tâm lý: Những người bị rối loạn lo âu hoặc căng thẳng kéo dài có thể trở nên nhạy cảm hơn với âm thanh xung quanh.
Khi Âm Thanh Không Còn Chỉ Là Âm Thanh
Hãy thử nghĩ về cuộc sống khi bạn không thể thoát khỏi những âm thanh gây ám ảnh. Tiếng nhai của người khác khiến bạn nổi giận. Tiếng gõ bàn phím làm bạn mất tập trung. Tiếng còi xe vang lên và bạn cảm thấy như có ai đó đang đâm xuyên qua não mình.
Rối loạn âm thanh không chỉ là một sự khó chịu nhỏ nhặt—nó ảnh hưởng sâu sắc đến tinh thần và chất lượng sống của người mắc phải. Những người bị misophonia thường phải tránh các tình huống xã hội, thậm chí xa lánh bạn bè, người thân chỉ vì những âm thanh họ không chịu nổi. Trong khi đó, người bị hyperacusis có thể phải đeo tai nghe chống ồn suốt cả ngày để tránh cảm giác đau đớn khi nghe tiếng ồn xung quanh.
Có Cách Nào Để Kiểm Soát Rối Loạn Âm Thanh Không?
Mặc dù chưa có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng có một số phương pháp giúp kiểm soát và giảm thiểu tác động của rối loạn âm thanh:
Liệu pháp âm thanh: Sử dụng các âm thanh nền như tiếng mưa, tiếng sóng biển để làm giảm tác động của những âm thanh gây kích thích.
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Giúp thay đổi cách phản ứng với âm thanh, từ đó giảm căng thẳng và cảm giác tiêu cực.
Đeo tai nghe chống ồn: Đây là giải pháp tạm thời nhưng hiệu quả, đặc biệt đối với những người bị hyperacusis.
Tập trung vào tâm lý và thư giãn: Thiền, hít thở sâu và các bài tập thư giãn có thể giúp giảm căng thẳng khi đối mặt với âm thanh gây kích thích.
Kết
Rối loạn âm thanh là một vấn đề thực sự, không phải là sự khó tính hay nhạy cảm quá mức. Những người mắc phải không hề “làm quá” hay “bịa ra” cảm giác của mình—não bộ của họ thực sự phản ứng khác biệt với âm thanh.
Nếu bạn hoặc ai đó xung quanh bạn đang gặp phải tình trạng này, hãy hiểu rằng đó không phải lỗi của họ. Điều quan trọng là tìm cách kiểm soát và thích nghi thay vì cố gắng “chịu đựng”. Âm thanh có thể là kẻ thù, nhưng cũng có thể trở thành đồng minh nếu chúng ta biết cách làm chủ nó.
