Khi nhắc đến kinh doanh, một trong những câu hỏi đầu tiên mà bất kỳ ai cũng nên đặt ra là: “Thị trường này lớn đến mức nào?” Đây chính là lúc khái niệm dung lượng thị trường (market size) xuất hiện. Nhưng liệu bạn đã hiểu đúng và đủ về nó?
1. Dung Lượng Thị Trường Là Gì?
Dung lượng thị trường là tổng doanh thu hoặc số lượng khách hàng tiềm năng mà một sản phẩm hoặc dịch vụ có thể đạt được trong một thị trường cụ thể. Hiểu đơn giản, đó là miếng bánh lớn đến đâu và bạn có thể giành được bao nhiêu phần của nó.
Ví dụ, nếu bạn kinh doanh cà phê, dung lượng thị trường chính là tổng số tiền mà người tiêu dùng sẵn sàng chi cho cà phê trong một khu vực nhất định.
2. Vì Sao Dung Lượng Thị Trường Quan Trọng?
a) Xác định tiềm năng lợi nhuận
Không ai muốn lao đầu vào một thị trường quá nhỏ, không đủ khách hàng hoặc lợi nhuận thấp. Biết được dung lượng thị trường giúp bạn đánh giá xem có đáng để đầu tư hay không.
b) Thu hút nhà đầu tư
Nếu bạn muốn kêu gọi vốn, dung lượng thị trường chính là một trong những con số quan trọng nhất. Nhà đầu tư luôn muốn biết quy mô thị trường trước khi rót tiền.
c) Định hướng chiến lược kinh doanh
Bạn sẽ không muốn bán một sản phẩm cao cấp ở một thị trường nghèo hoặc cố gắng chen chân vào một ngành đã quá chật chội mà không có lợi thế cạnh tranh.
3. Cách Xác Định Dung Lượng Thị Trường
Có nhiều phương pháp để tính toán dung lượng thị trường, nhưng cách phổ biến nhất là sử dụng mô hình TAM – SAM – SOM:
a) TAM (Total Addressable Market) – Tổng thị trường tiềm năng
Đây là tổng giá trị mà thị trường có thể đạt được nếu không có bất kỳ giới hạn nào. Nói cách khác, nếu bạn có thể bán hàng cho tất cả mọi người trong ngành đó, doanh thu tối đa sẽ là bao nhiêu?
Ví dụ: Tổng giá trị thị trường cà phê toàn cầu là 400 tỷ USD.
b) SAM (Serviceable Available Market) – Thị trường có thể tiếp cận
Không phải toàn bộ thị trường đều nằm trong tầm với của bạn. SAM là phần thị trường thực tế mà doanh nghiệp của bạn có thể phục vụ.
Ví dụ: Nếu bạn chỉ kinh doanh cà phê ở Việt Nam, thị trường tiềm năng của bạn là khoảng 1 tỷ USD thay vì 400 tỷ USD toàn cầu.
c) SOM (Serviceable Obtainable Market) – Thị phần có thể chiếm lĩnh
Đây là phần thị trường mà bạn có thể thực sự đạt được, tùy thuộc vào khả năng cạnh tranh, thương hiệu, nguồn lực tài chính và chiến lược marketing của bạn.
Ví dụ: Nếu bạn chỉ là một startup mới trong ngành cà phê, có thể bạn chỉ nhắm tới 10 triệu USD trong tổng thị trường 1 tỷ USD.
4. Cách Thu Thập Dữ Liệu Để Tính Dung Lượng Thị Trường
Để xác định dung lượng thị trường chính xác, bạn có thể tham khảo:
✅ Báo cáo thị trường: Các nghiên cứu của Nielsen, Statista, McKinsey, hoặc các cơ quan nghiên cứu trong ngành.
✅ Dữ liệu từ chính phủ: Các báo cáo kinh tế, dữ liệu thống kê từ Tổng cục Thống kê hoặc các hiệp hội ngành nghề.
✅ Khảo sát khách hàng: Phỏng vấn trực tiếp khách hàng tiềm năng để ước lượng nhu cầu thực tế.
✅ Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh: Xem các công ty khác đang có doanh thu bao nhiêu để dự đoán quy mô thị trường.
5. Sai Lầm Khi Xác Định Dung Lượng Thị Trường
🔴 Chỉ dựa vào TAM và bỏ qua SAM, SOM
Nhiều startup mắc sai lầm khi chỉ nhìn vào con số TAM khổng lồ mà quên rằng thị phần thực tế họ có thể chiếm lĩnh rất nhỏ.
🔴 Không tính đến tốc độ tăng trưởng thị trường
Một thị trường lớn nhưng đang bão hòa có thể không hấp dẫn bằng một thị trường nhỏ nhưng tăng trưởng nhanh.
🔴 Dựa vào dữ liệu cũ
Thị trường luôn thay đổi, vì vậy việc sử dụng số liệu quá cũ có thể khiến bạn đưa ra quyết định sai lầm.
6. Kết Luận
Dung lượng thị trường không chỉ là một con số khô khan mà nó quyết định trực tiếp đến sự sống còn của doanh nghiệp. Hiểu rõ thị trường giúp bạn biết mình nên tập trung vào đâu, làm thế nào để mở rộng và tránh lãng phí tài nguyên vào những cơ hội không thực tế.
Nếu bạn đang chuẩn bị khởi nghiệp hoặc mở rộng kinh doanh, hãy bắt đầu bằng cách nghiên cứu dung lượng thị trường một cách bài bản. Chỉ khi hiểu rõ “miếng bánh” này lớn đến đâu, bạn mới có thể cắt được phần xứng đáng cho mình!
