Dinh dưỡng không chỉ là việc ăn no hay ăn ngon, mà còn là ăn đúng cách để cơ thể khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh tật. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra các tiêu chuẩn và hướng dẫn để đánh giá tình trạng dinh dưỡng của một cá nhân hoặc cộng đồng. Nhưng bạn có thực sự hiểu về những tiêu chuẩn này và làm thế nào để áp dụng chúng vào cuộc sống hàng ngày? Hãy cùng tìm hiểu một cách thú vị và gần gũi hơn nhé!
Dinh dưỡng theo WHO: Không chỉ là một con số
Khi nói đến “đánh giá dinh dưỡng”, nhiều người nghĩ ngay đến cân nặng hay chỉ số BMI (Body Mass Index). Tuy nhiên, WHO không chỉ tập trung vào việc bạn gầy hay béo, mà họ quan tâm đến tổng thể sức khỏe, bao gồm:
Tình trạng cơ thể: Cân nặng, chiều cao, tỷ lệ mỡ cơ thể.
Chất lượng chế độ ăn uống: Bạn có nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như protein, vitamin, khoáng chất không?
Tác động của dinh dưỡng lên sức khỏe: Các bệnh lý liên quan đến dinh dưỡng như thiếu máu, béo phì, tiểu đường.
5 yếu tố WHO dùng để đánh giá dinh dưỡng
1. BMI – Nhưng đừng quá phụ thuộc
BMI là một trong những công cụ phổ biến nhất để đánh giá dinh dưỡng, nhưng nó không hoàn hảo. WHO phân loại BMI như sau:
<18.5: Thiếu cân
18.5–24.9: Bình thường
25–29.9: Thừa cân
≥30: Béo phì
Tuy nhiên, BMI không phân biệt được tỷ lệ cơ và mỡ, nên một người tập thể hình có thể bị “gán nhãn” béo phì dù cơ thể hoàn toàn khỏe mạnh.
2. Tỷ lệ vòng eo-hông (WHR)
WHO khuyến nghị đo vòng eo và so sánh với vòng hông để đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch và tiểu đường.
WHR lý tưởng:
Nam: <0.9
Nữ: <0.85
WHR cung cấp cái nhìn chính xác hơn về mỡ bụng, thứ mà BMI không làm được.
3. Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng
WHO nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ăn uống cân bằng:
Năng lượng từ thực phẩm: Cần đạt khoảng 2.000-2.500 kcal/ngày tùy vào độ tuổi, giới tính và mức độ hoạt động.
Thành phần chất dinh dưỡng:
Protein: 10–15%
Chất béo: 20–30%
Carbohydrate: 55–75%
Ngoài ra, phải hạn chế muối (dưới 5g/ngày) và đường tự do (dưới 10% tổng năng lượng).
4. Thiếu vi chất dinh dưỡng
Thiếu hụt vi chất như sắt, i-ốt, kẽm, hoặc vitamin A là một trong những vấn đề phổ biến toàn cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển. WHO sử dụng xét nghiệm máu và các chỉ số sức khỏe để đánh giá tình trạng thiếu vi chất.
5. Cân đối năng lượng và hoạt động thể chất
Dinh dưỡng không thể tách rời khỏi vận động. WHO khuyến cáo người trưởng thành nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để duy trì sức khỏe.
Những bước thực tế bạn có thể làm ngay
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Hãy đo BMI, WHR và xét nghiệm máu thường xuyên để biết rõ tình trạng cơ thể.
Xây dựng thực đơn lành mạnh: Đừng quên thêm rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein sạch vào bữa ăn.
Tự nấu ăn: Điều này giúp bạn kiểm soát lượng muối, đường và dầu mỡ trong món ăn.
Vận động đều đặn: Đi bộ, chạy bộ hoặc tham gia một môn thể thao mà bạn yêu thích.
Học cách đọc nhãn thực phẩm: Đừng bị lừa bởi quảng cáo, hãy xem kỹ thành phần và hàm lượng dinh dưỡng trên bao bì.
Kết luận: Hiểu mình để sống khỏe
Đánh giá dinh dưỡng theo WHO không phải là áp đặt hay gò bó. Nó là một công cụ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thể mình, từ đó đưa ra những lựa chọn đúng đắn cho sức khỏe. Hãy coi đó như một chiếc bản đồ, hướng bạn đến cuộc sống cân bằng, hạnh phúc và dài lâu.
Bạn đã sẵn sàng để “tái định nghĩa” dinh dưỡng cho chính mình chưa? 🌱
