Âm nhạc đã tồn tại từ thời cổ đại và có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống con người. Nhưng liệu bạn có bao giờ tự hỏi, ai là người đầu tiên được xem là “ông tổ ngành âm nhạc”? Hành trình truy tìm “ông tổ” này không chỉ đưa chúng ta qua các thời đại mà còn khám phá những góc khuất, câu chuyện đầy thú vị đằng sau những giai điệu đầu tiên của nhân loại.
1. Từ âm thanh đến âm nhạc: Bước khởi đầu của hành trình
Chúng ta có thể tưởng tượng rằng âm nhạc bắt nguồn từ những âm thanh đơn giản của thiên nhiên: tiếng gió, tiếng nước chảy, tiếng chim hót. Con người từ xa xưa đã biết bắt chước và phát triển những âm thanh đó thành các hình thức sơ khai của âm nhạc. Nhưng ai mới thật sự là người đầu tiên biết kết hợp âm thanh để tạo thành giai điệu?
Một số nhà sử học và âm nhạc học cho rằng, con người trong thời kỳ đồ đá đã sử dụng nhạc cụ đơn giản, như trống làm từ da động vật và sáo làm từ xương để tạo ra những âm thanh ban đầu. Dần dần, họ phát triển các công cụ này và chính những sáng tạo đó đã đặt nền móng cho âm nhạc.
2. Pythagoras – Người cha của lý thuyết âm nhạc
Nếu muốn tìm một cá nhân cụ thể được xem như “ông tổ” của âm nhạc hiện đại, không thể không nhắc đến nhà triết học Hy Lạp cổ đại Pythagoras. Ông nổi tiếng với định lý toán học nhưng ít ai biết rằng ông cũng là người đầu tiên khám phá ra mối liên hệ giữa toán học và âm nhạc.
Pythagoras đã nghiên cứu về cách các dây đàn rung lên tạo ra âm thanh và tìm ra mối quan hệ giữa độ dài của dây và cao độ của âm thanh. Chính từ nghiên cứu này, ông đã phát triển khái niệm về tỉ lệ âm thanh, nền tảng cho các hệ thống thang âm sau này. Nhờ đó, Pythagoras được xem là một trong những nhà lý thuyết âm nhạc đầu tiên, người đã đưa âm nhạc từ một hình thức ngẫu hứng trở thành một môn khoa học có thể đo lường và tính toán.
3. Guido d’Arezzo – Ông tổ của hệ thống ký hiệu âm nhạc
Pythagoras chỉ là một phần trong câu chuyện dài của ngành âm nhạc. Một cái tên khác không thể bỏ qua là Guido d’Arezzo, một nhà lý luận âm nhạc người Ý sống vào thế kỷ 11. Ông chính là người đã phát minh ra hệ thống ký hiệu âm nhạc mà chúng ta sử dụng ngày nay.
Trước Guido, âm nhạc chủ yếu được truyền miệng và không có cách nào ghi chép lại chính xác các giai điệu phức tạp. Guido đã phát triển hệ thống solfège (đồ, rê, mi, fa, sol, la, si), và điều này giúp việc học và dạy nhạc trở nên dễ dàng hơn. Hệ thống ký hiệu âm nhạc của ông vẫn được sử dụng cho đến ngày nay, là cầu nối để truyền tải âm nhạc qua nhiều thế kỷ.
4. Johann Sebastian Bach – Ông tổ của âm nhạc cổ điển
Nếu phải chọn ra một người được xem là “ông tổ” của âm nhạc cổ điển phương Tây, cái tên Johann Sebastian Bach chắc chắn sẽ đứng đầu danh sách. Bach không chỉ là nhà soạn nhạc thiên tài, mà còn là người đã đặt nền móng cho nhiều phong cách âm nhạc cổ điển sau này.
Bach sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc và từ nhỏ đã thể hiện năng khiếu đặc biệt với đàn organ và sáng tác. Ông được biết đến với hàng loạt tác phẩm bất hủ như Toccata và Fugue in D Minor hay The Well-Tempered Clavier, những tác phẩm không chỉ thách thức giới hạn âm nhạc mà còn làm thay đổi cách người ta nhìn nhận về nghệ thuật.
5. Những “ông tổ” khác trong các nền văn hóa khác nhau
Không chỉ phương Tây, mà ở phương Đông, âm nhạc cũng có những “ông tổ” riêng. Ví dụ, trong văn hóa Ấn Độ, Saraswati được xem là nữ thần của âm nhạc và học thuật. Ở Trung Quốc, Ling Lun được coi là người phát minh ra âm nhạc sau khi ông tạo ra những chiếc sáo từ xương để mô phỏng âm thanh của chim.
Tại Việt Nam, truyền thống âm nhạc dân gian cũng có các vị tổ nghề. Các nhạc sĩ, nghệ nhân truyền thống được tôn vinh là người bảo tồn, phát triển các làn điệu dân ca, hò, vè, chầu văn, cải lương.
6. Âm nhạc và sự phát triển qua thời gian
Từ những nốt nhạc đầu tiên cho đến những thể loại âm nhạc phức tạp ngày nay, chúng ta có thể thấy rõ rằng âm nhạc là một phần không thể thiếu trong văn hóa và tâm hồn con người. Mỗi nền văn hóa, mỗi thời đại đều có những “ông tổ” riêng của ngành âm nhạc, người đã góp phần xây dựng nên bản giao hưởng đa dạng và phong phú này.
Kết luận
Khái niệm “ông tổ ngành âm nhạc” thực sự không thuộc về một cá nhân duy nhất. Pythagoras, Guido d’Arezzo, Johann Sebastian Bach và nhiều người khác đã đóng góp vào sự phát triển của âm nhạc dưới các hình thức khác nhau. Dù bạn yêu thích âm nhạc cổ điển, dân gian hay hiện đại, điều quan trọng nhất là âm nhạc luôn có khả năng kết nối tâm hồn, vượt qua mọi ranh giới về thời gian và không gian.
Âm nhạc không chỉ là nghệ thuật, mà còn là món quà của cuộc sống. Chúng ta, những người yêu âm nhạc, may mắn được thừa hưởng di sản quý giá từ những người đã đến trước, những “ông tổ” thực sự của nền âm nhạc nhân loại.
