Khi nhắc đến di chúc, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một văn bản pháp lý phức tạp, đầy thuật ngữ chuyên ngành và chỉ dành cho những người lớn tuổi hay giàu có. Nhưng sự thật là, di chúc không phải lúc nào cũng khô khan như vậy, và ai cũng nên có một bản di chúc hợp pháp để đảm bảo tài sản và quyền lợi của mình được phân chia theo ý muốn.
Vậy, một bản di chúc hợp pháp cần có những nội dung gì? Làm sao để đảm bảo di chúc không bị vô hiệu? Và có những điều gì cần lưu ý để tránh tranh chấp không đáng có? Hãy cùng tìm hiểu!
1. Di Chúc Hợp Pháp Là Gì?
Di chúc là văn bản hoặc lời nói thể hiện ý chí của một người về việc phân chia tài sản sau khi qua đời. Tuy nhiên, không phải cứ viết ra là được công nhận. Một bản di chúc hợp pháp cần đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật để có hiệu lực.
Ở Việt Nam, theo Bộ luật Dân sự 2015, một di chúc hợp pháp cần đảm bảo:
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt tại thời điểm viết.
Không bị ép buộc, lừa dối hoặc đe dọa khi lập di chúc.
Nội dung và hình thức không trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Nếu một trong các yếu tố trên không được đảm bảo, di chúc có thể bị vô hiệu và không có giá trị pháp lý.
2. Những Nội Dung Quan Trọng Của Di Chúc
Một bản di chúc hợp pháp cần có những nội dung quan trọng sau:
a) Thông Tin Của Người Lập Di Chúc
Người lập di chúc cần ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, số CMND/CCCD, địa chỉ thường trú. Điều này giúp xác định danh tính và tránh trường hợp nhầm lẫn.
b) Danh Sách Người Thừa Kế
Ai là người được hưởng tài sản?
Mỗi người được hưởng bao nhiêu?
Nếu có điều kiện kèm theo (ví dụ: người thừa kế chỉ được nhận tài sản khi đủ 25 tuổi), cần ghi rõ trong di chúc.
Lưu ý: Theo luật, con chưa thành niên, cha mẹ già yếu hoặc vợ/chồng không thể bị tước quyền thừa kế hoàn toàn. Dù di chúc có ghi không chia tài sản cho họ, luật vẫn bảo vệ những người này.
c) Danh Sách Tài Sản Và Cách Phân Chia
Đây là phần quan trọng nhất của di chúc. Bạn cần liệt kê rõ tài sản mình sở hữu, bao gồm:
Bất động sản (nhà cửa, đất đai, chung cư…)
Tiền mặt, sổ tiết kiệm, cổ phiếu, trái phiếu
Xe cộ, vật phẩm có giá trị
Tài sản vô hình (quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu cá nhân…)
Bạn cũng cần ghi rõ từng phần tài sản sẽ được chia cho ai, tránh tình trạng tranh chấp sau này.
d) Người Thực Hiện Di Chúc (Người Thừa Hành Di Chúc)
Bạn có thể chỉ định một người đáng tin cậy để thay mặt bạn thực hiện di chúc, đảm bảo việc chia tài sản diễn ra đúng theo ý nguyện. Người này có thể là luật sư, người thân hoặc bạn bè thân thiết.
e) Điều Kiện Kèm Theo (Nếu Có)
Một số người muốn gắn kèm điều kiện cho người thừa kế, chẳng hạn:
Chỉ nhận được tài sản khi đạt được một điều kiện nào đó (tốt nghiệp đại học, kết hôn…).
Phải chăm sóc cha mẹ già yếu.
Những điều kiện này cần hợp lý và không trái pháp luật.
f) Chữ Ký Và Xác Nhận
Một di chúc hợp pháp phải có chữ ký của người lập di chúc. Nếu là di chúc bằng văn bản có người làm chứng thì cần chữ ký của ít nhất hai người làm chứng. Nếu di chúc có công chứng, chứng thực thì càng có giá trị pháp lý.
3. Những Sai Lầm Thường Gặp Khi Lập Di Chúc
Viết di chúc không khó, nhưng nhiều người lại mắc sai lầm khiến di chúc bị vô hiệu. Dưới đây là một số lỗi phổ biến:
Không công chứng di chúc: Dù luật không bắt buộc di chúc phải công chứng, nhưng nếu có xác nhận của công chứng viên hoặc UBND thì di chúc sẽ ít bị tranh chấp hơn.
Di chúc không rõ ràng: Nhiều người viết chung chung, dẫn đến hiểu nhầm và tranh cãi giữa những người thừa kế.
Lập di chúc khi không minh mẫn: Nếu có tranh chấp, người khác có thể yêu cầu giám định xem thời điểm viết di chúc bạn có bị bệnh lý hoặc không minh mẫn không. Nếu có, di chúc sẽ bị vô hiệu.
Không cập nhật di chúc: Nếu tình trạng tài sản thay đổi (bán nhà, có thêm con…), bạn nên cập nhật di chúc để phản ánh chính xác.
4. Khi Nào Nên Lập Di Chúc?
Nhiều người nghĩ chỉ khi già yếu hoặc bệnh tật mới cần lập di chúc. Nhưng thực tế, bạn nên lập di chúc sớm để chủ động kiểm soát tài sản của mình. Bạn có thể sửa đổi di chúc bất cứ lúc nào nếu muốn.
Những thời điểm lý tưởng để lập di chúc:
✅ Khi sở hữu tài sản lớn (mua nhà, có công ty riêng…)
✅ Khi kết hôn, sinh con
✅ Khi bước vào tuổi trung niên
✅ Khi có vấn đề về sức khỏe
5. Cách Viết Một Bản Di Chúc Hợp Pháp
Nếu muốn tự viết di chúc, bạn có thể tham khảo mẫu chuẩn hoặc nhờ luật sư hỗ trợ. Một bản di chúc hợp pháp thường có dạng:
DI CHÚC
Tôi, [Họ tên], sinh ngày [Ngày tháng năm sinh], CMND/CCCD số [Số], cư trú tại [Địa chỉ].
Tôi lập di chúc này trong tình trạng hoàn toàn minh mẫn, không bị ép buộc, với nội dung như sau:
Tôi có các tài sản sau: [Liệt kê tài sản]
Tôi quyết định phân chia tài sản như sau: [Ghi rõ ai nhận tài sản nào]
Tôi chỉ định [Họ tên người thực hiện di chúc] làm người thực hiện di chúc này.
Di chúc này được lập thành [Số] bản, có hiệu lực từ ngày [Ngày tháng năm].
Người lập di chúc (Ký và ghi rõ họ tên)
Kết Luận
Di chúc không chỉ là một văn bản pháp lý mà còn là cách để bạn đảm bảo tài sản của mình được phân chia đúng theo ý muốn. Dù bạn giàu hay nghèo, còn trẻ hay đã lớn tuổi, việc lập di chúc là một bước quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi của bạn và gia đình.
Bạn có nghĩ đến việc lập di chúc cho riêng mình chưa? Nếu chưa, có lẽ đây là thời điểm tốt để bắt đầu! 🚀
