I. Bối Cảnh Lịch Sử Trước Cuộc Cách Mạng
Mexico từng là một phần của Đế quốc Tây Ban Nha từ thế kỷ 16, sau khi Hernán Cortés chinh phục Đế quốc Aztec vào năm 1521. Dưới sự thống trị của Tây Ban Nha, Mexico (lúc đó được gọi là Tân Tây Ban Nha) đã trở thành một trong những thuộc địa quan trọng nhất của Tây Ban Nha, nhờ vào sự giàu có về tài nguyên và nền kinh tế nông nghiệp phát triển.
Tuy nhiên, quyền lợi của người bản địa và người Creole (người gốc Tây Ban Nha sinh ra tại Tân Tây Ban Nha) thường bị lấn át bởi người Tây Ban Nha sinh ra ở chính quốc, tạo nên sự bất bình đẳng sâu sắc trong xã hội. Các chính sách phân biệt đối xử, đặc biệt là sự độc quyền của tầng lớp thống trị Tây Ban Nha, đã làm gia tăng bất mãn trong dân chúng. Thêm vào đó, sự lan rộng của các tư tưởng cách mạng từ Mỹ và Pháp đã thổi bùng khát vọng độc lập trong nhiều người dân Mexico.
II. Sự Khởi Đầu của Cuộc Chiến Độc Lập
Cuộc chiến giành độc lập của Mexico bắt đầu vào ngày 16 tháng 9 năm 1810, khi Miguel Hidalgo y Costilla, một linh mục Creole, tuyên bố “Grito de Dolores” (Tiếng thét Dolores), kêu gọi người dân đứng lên chống lại sự cai trị của Tây Ban Nha. Đây được xem là khởi đầu chính thức của cuộc đấu tranh giành độc lập.
Cuộc cách mạng nhanh chóng lan rộng khắp các vùng nông thôn và thành thị của Mexico. Các lực lượng cách mạng ban đầu bao gồm nông dân, người bản địa, và những người bị áp bức khác. Tuy nhiên, vì thiếu tổ chức và kinh nghiệm quân sự, họ thường gặp khó khăn trong việc đối phó với quân đội Tây Ban Nha được huấn luyện tốt.
III. Sự Tiếp Nối Của Cuộc Cách Mạng
Sau cái chết của Hidalgo vào năm 1811, cuộc chiến đấu vẫn tiếp tục dưới sự lãnh đạo của những nhà cách mạng khác như José María Morelos, Vicente Guerrero và Guadalupe Victoria. José María Morelos, một linh mục và nhà lãnh đạo quân sự tài năng, đã tiếp tục cuộc chiến đấu và đưa ra các kế hoạch chi tiết hơn cho việc giành độc lập, bao gồm việc thành lập một chính phủ mới và xóa bỏ hệ thống phân biệt đẳng cấp.
Dù đạt được nhiều chiến thắng quan trọng, lực lượng cách mạng vẫn phải đối mặt với sự phản công quyết liệt từ phía Tây Ban Nha. Cuộc chiến kéo dài và khốc liệt này đã gây ra những thiệt hại lớn cho cả hai bên, và tình hình vẫn không rõ ràng cho đến những năm cuối của cuộc chiến.
IV. Con Đường Đến Chiến Thắng Cuối Cùng
Cuối cùng, vào năm 1820, tình hình chính trị ở Tây Ban Nha đã thay đổi sau khi một cuộc nổi dậy ở chính quốc buộc vua Ferdinand VII phải tái áp dụng Hiến pháp năm 1812, một tài liệu giới hạn quyền lực của nhà vua và mở rộng quyền tự do cho các thuộc địa.
Tình trạng này đã làm suy yếu sự kiểm soát của Tây Ban Nha đối với các thuộc địa, và tạo cơ hội cho các nhà cách mạng Mexico. Agustín de Iturbide, một cựu sĩ quan quân đội Tây Ban Nha, đã chuyển sang phe cách mạng và cùng với Vicente Guerrero, ông đã xây dựng kế hoạch giành độc lập, được biết đến với tên gọi “Kế hoạch Iguala”.
Kế hoạch Iguala đề xuất một Mexico độc lập dưới sự bảo hộ của Ferdinand VII hoặc một hoàng tử khác của Tây Ban Nha, bảo đảm quyền bình đẳng giữa người Tây Ban Nha và người Creole, và bảo vệ Công giáo La Mã như quốc giáo. Nó đã thu hút được sự ủng hộ rộng rãi và tạo ra một liên minh mạnh mẽ giữa các lực lượng cách mạng và quân đội Tây Ban Nha.
Vào ngày 27 tháng 9 năm 1821, quân đội của Iturbide tiến vào Thành phố Mexico và tuyên bố độc lập cho Mexico. Ngày này đánh dấu sự kết thúc của 11 năm chiến tranh và sự khởi đầu của một Mexico độc lập.
V. Kết Luận
Quá trình Mexico tự giải phóng mình khỏi Tây Ban Nha là một cuộc hành trình dài và đầy gian truân, phản ánh sự kiên cường và lòng yêu nước của người dân Mexico. Từ những bước khởi đầu khó khăn dưới sự lãnh đạo của Miguel Hidalgo đến sự thắng lợi cuối cùng với sự hợp tác của Agustín de Iturbide, cuộc chiến giành độc lập đã tạo ra một quốc gia mới với quyền tự chủ và hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn.
Sự kiện này không chỉ quan trọng đối với Mexico mà còn là một phần trong làn sóng giải phóng thuộc địa tại Mỹ Latinh, góp phần vào sự suy tàn của đế chế Tây Ban Nha và sự hình thành của các quốc gia độc lập mới trong khu vực.
Kết nối với web designer Lê Thành Nam
