Gen Z – thế hệ đang thay đổi thế giới theo những cách không ai ngờ tới. Nhưng Gen Z thực sự bắt đầu từ năm nào? Nếu bạn hỏi 10 người, có thể nhận được 10 câu trả lời khác nhau. Để hiểu rõ hơn, hãy cùng đào sâu vào vấn đề này.
Không có một mốc thời gian cố định
Không có một quy ước quốc tế chính xác nào về năm bắt đầu và kết thúc của Gen Z. Các tổ chức nghiên cứu, học giả và nhà xã hội học có những cách tiếp cận khác nhau khi xác định ranh giới của các thế hệ. Dưới đây là một số mốc thời gian phổ biến:
Pew Research Center: Xác định Gen Z bắt đầu từ năm 1997 và kết thúc vào khoảng 2012.
McKinsey & Company: Cho rằng Gen Z bao gồm những người sinh từ 1995 đến 2010.
Oxford University Press: Một số tài liệu cho rằng Gen Z có thể bắt đầu từ 1996 hoặc 1997, nhưng không có kết luận chung.
Như vậy, không có con số nào là “chính xác tuyệt đối” – tất cả phụ thuộc vào góc nhìn và tiêu chí của từng tổ chức.
Vậy tại sao lại có sự khác biệt?
Sự phân chia thế hệ không phải dựa trên một quy tắc cứng nhắc, mà dựa trên những sự kiện, công nghệ và điều kiện xã hội đã định hình con người trong khoảng thời gian đó. Một số yếu tố then chốt giúp xác định Gen Z:
Sự phổ biến của Internet và công nghệ số: Gen Z là thế hệ đầu tiên lớn lên với Internet, mạng xã hội và smartphone. Nếu một người sinh ra mà đã có YouTube, Facebook, và sau đó là TikTok, họ gần như chắc chắn thuộc Gen Z.
Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính 2008: Những ai sinh vào cuối thập niên 1990 và đầu 2000 đã chứng kiến hoặc chịu tác động gián tiếp của cuộc khủng hoảng này – một yếu tố quan trọng trong cách họ nhìn nhận kinh tế và công việc.
Sự kiện toàn cầu: Những người sinh vào cuối thập niên 90 và đầu 2000 đã lớn lên trong thời kỳ thế giới chuyển dịch mạnh mẽ về chính trị, xã hội, và công nghệ.
Gen Z có thật sự khác biệt?
Chắc chắn là có. Không giống Millennials (thế hệ Y) – những người từng chứng kiến sự chuyển đổi từ analog sang digital – Gen Z đã sống hoàn toàn trong kỷ nguyên số. Đây là thế hệ:
Tiếp xúc với công nghệ từ nhỏ: Không còn cảnh phải chờ 10 phút để tải một bức ảnh trên Yahoo Messenger – Gen Z lớn lên với tốc độ internet nhanh chóng và smartphone ngay trong tay.
Quan tâm đến sức khỏe tinh thần: Đây là thế hệ đầu tiên cởi mở về các vấn đề như lo âu, trầm cảm, và tìm kiếm sự giúp đỡ mà không cảm thấy xấu hổ.
Không trung thành với một thương hiệu: Nếu Millennials thích sự ổn định, Gen Z sẵn sàng thử nghiệm những thương hiệu mới, miễn là sản phẩm thực sự chất lượng.
Nhạy cảm với các vấn đề xã hội: Từ biến đổi khí hậu đến công bằng giới tính, Gen Z không chỉ quan tâm mà còn sẵn sàng lên tiếng và hành động.
Tóm lại, Gen Z bắt đầu từ năm nào?
Tùy vào cách nhìn nhận, nhưng mốc phổ biến nhất vẫn là khoảng 1996 – 1997 đến 2010 – 2012. Dù vậy, ranh giới giữa các thế hệ không bao giờ là tuyệt đối. Một người sinh năm 1995 có thể cảm thấy bản thân thuộc về Gen Z hơn là Millennials, và ngược lại, một người sinh năm 1997 nhưng lớn lên không tiếp xúc nhiều với công nghệ có thể thấy mình hợp với Millennials hơn.
Thế hệ không chỉ là con số – nó còn là trải nghiệm, tư duy và cách chúng ta thích nghi với thế giới. Gen Z không phải chỉ là một nhóm người trẻ, mà là thế hệ đang định nghĩa lại cách chúng ta sống, làm việc và kết nối với nhau.
