Bạn đang có ý định mở doanh nghiệp hoặc đã và đang vận hành một công ty? Chắc chắn, thuế là một trong những chủ đề khiến bạn đau đầu. Không chỉ vì số tiền phải nộp, mà còn bởi có quá nhiều loại thuế với đủ thứ quy định phức tạp. Vậy rốt cuộc, một doanh nghiệp phải đóng bao nhiêu loại thuế? Hãy cùng tôi bóc tách từng lớp để hiểu rõ bức tranh thuế doanh nghiệp một cách dễ hiểu và thực tế nhất.
1. Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp (TNDN) – “Món Chính” Không Ai Né Được
Đây là loại thuế cốt lõi mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải đóng. Thuế TNDN được tính dựa trên lợi nhuận mà công ty kiếm được sau khi trừ đi các chi phí hợp lệ.
Mức thuế suất phổ biến: 20% đối với phần lớn doanh nghiệp.
Ngoại lệ: Một số ngành nghề đặc thù hoặc doanh nghiệp nhỏ có thể được hưởng mức thuế suất ưu đãi thấp hơn, thậm chí 0% trong một số trường hợp đặc biệt.
Điểm cần lưu ý: Không phải cứ có doanh thu là phải nộp thuế, mà là có lợi nhuận thì mới đóng. Nhưng đừng tưởng lỗ hoài là được miễn thuế mãi, cơ quan thuế không thích những doanh nghiệp “lỗ mãi nhưng vẫn sống khỏe”.
2. Thuế Giá Trị Gia Tăng (VAT) – “Món Khai Vị” Luôn Phải Có
VAT là thuế gián thu, nghĩa là doanh nghiệp thu hộ cho nhà nước từ người tiêu dùng cuối cùng.
Mức thuế suất phổ biến: 10% (một số mặt hàng áp dụng mức 5% hoặc 0%).
Cách hoạt động: Doanh nghiệp thu thuế từ khách hàng khi bán sản phẩm/dịch vụ, sau đó khấu trừ phần VAT đầu vào rồi nộp phần còn lại cho nhà nước.
Lưu ý quan trọng: Nếu không làm đúng quy trình khấu trừ, doanh nghiệp có thể mất quyền lợi và bị truy thu.
3. Thuế Môn Bài – “Vé Vào Cửa” Cho Doanh Nghiệp
Đây là loại thuế mà doanh nghiệp phải nộp ngay từ khi thành lập, coi như một dạng phí đăng ký kinh doanh.
Mức thuế suất:
Vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng: 3 triệu đồng/năm.
Vốn từ 10 tỷ trở xuống: 2 triệu đồng/năm.
Hộ kinh doanh cá thể: từ 300.000 – 1 triệu đồng/năm.
Điểm cần lưu ý: Nếu thành lập công ty trong nửa cuối năm, doanh nghiệp chỉ phải nộp 50% mức thuế của cả năm.
4. Thuế Xuất Nhập Khẩu – “Cửa Ải” Cho Doanh Nghiệp Giao Thương
Nếu doanh nghiệp có liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa, thì chắc chắn phải đối mặt với loại thuế này.
Cách tính thuế: Dựa trên giá trị hàng hóa, mã HS code và chính sách thuế từng thời điểm.
Mức thuế suất: Tùy từng loại hàng hóa, có thể dao động từ 0% đến trên 100%.
Lưu ý quan trọng: Một số mặt hàng có thể được miễn thuế nhập khẩu theo hiệp định thương mại quốc tế (FTA).
5. Thuế Tiêu Thụ Đặc Biệt – “Cơn Ác Mộng” Của Ngành Hàng Xa Xỉ
Loại thuế này đánh vào những mặt hàng không thiết yếu hoặc có ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Áp dụng cho: Rượu, bia, thuốc lá, xe hơi, vàng mã, dịch vụ karaoke, vũ trường, casino…
Mức thuế suất: Có thể lên tới 65% tùy mặt hàng.
Điểm đặc biệt: Mặc dù là loại thuế đánh vào doanh nghiệp, nhưng thực chất người tiêu dùng cuối cùng mới là người chịu mức giá cao hơn.
6. Thuế Tài Nguyên – Dành Cho Ai “Khai Thác Thiên Nhiên”
Doanh nghiệp nào kinh doanh khai thác tài nguyên thiên nhiên như dầu khí, than, khoáng sản, nước ngầm… sẽ phải đóng thuế này.
Mức thuế suất: Tùy vào loại tài nguyên, dao động từ 1% đến 40%.
Lưu ý quan trọng: Nếu khai thác vượt mức cho phép, doanh nghiệp có thể bị phạt rất nặng.
7. Các Khoản Đóng Góp Khác – “Những Chi Phí Ẩn Sau Thuế”
Ngoài các loại thuế trên, doanh nghiệp còn phải đóng thêm các khoản khác:
Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (tổng cộng khoảng 32% lương của nhân viên, trong đó doanh nghiệp chịu phần lớn).
Phí môi trường, phí bảo vệ quyền tác giả, phí đăng kiểm… tùy ngành nghề.
Kết Luận – “Không Chạy Được, Nhưng Phải Chạy Đúng”
Không có doanh nghiệp nào tránh được thuế, nhưng biết rõ từng loại thuế sẽ giúp bạn tối ưu chi phí và tránh các rắc rối pháp lý. Nếu vận hành doanh nghiệp, bạn cần nắm vững những quy định này, hoặc ít nhất phải có một kế toán giỏi để không rơi vào cảnh “lãi giả, lỗ thật” vì thuế.
Hy vọng bài viết này giúp bạn có cái nhìn thực tế và rõ ràng hơn về nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. Bạn đã sẵn sàng bước vào thương trường chưa? 🚀
