Khi nhắc đến bệnh xương khớp, nhiều người thường nghĩ ngay đến thoái hóa khớp hoặc loãng xương, nhưng có một căn bệnh gây đau đớn và biến dạng khớp đáng sợ hơn nhiều: đa khớp dạng thấp. Đây là một bệnh tự miễn, nghĩa là hệ miễn dịch của cơ thể tự tấn công chính các mô khớp, gây viêm, sưng và dần dần phá hủy chúng.
1. Đa Khớp Dạng Thấp Là Gì?
Đa khớp dạng thấp (hay viêm khớp dạng thấp – rheumatoid arthritis) là một bệnh viêm mãn tính chủ yếu ảnh hưởng đến các khớp. Không giống như thoái hóa khớp thường do tuổi tác, bệnh này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, đặc biệt là từ 30-50 tuổi, và có xu hướng tấn công phụ nữ nhiều hơn nam giới.
Điều đặc biệt nguy hiểm là bệnh không chỉ dừng lại ở khớp. Nếu không kiểm soát tốt, nó có thể ảnh hưởng đến cả tim, phổi, mắt và các cơ quan khác.
2. Nguyên Nhân Của Đa Khớp Dạng Thấp
Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh, nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
Hệ miễn dịch rối loạn: Thay vì bảo vệ cơ thể, hệ miễn dịch lại nhầm lẫn và tấn công vào màng hoạt dịch của khớp, gây viêm.
Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người bị đa khớp dạng thấp, nguy cơ mắc bệnh của bạn cao hơn.
Môi trường sống: Một số yếu tố như hút thuốc lá, ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất độc hại có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường.
Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-3 lần so với nam giới, có thể do ảnh hưởng của hormone estrogen.
3. Triệu Chứng Của Đa Khớp Dạng Thấp
Bệnh này tiến triển theo từng giai đoạn, ban đầu có thể chỉ là những dấu hiệu mơ hồ nhưng về lâu dài sẽ gây biến dạng khớp. Một số triệu chứng điển hình bao gồm:
Đau và sưng nhiều khớp cùng lúc, đặc biệt là các khớp nhỏ như ngón tay, cổ tay, bàn chân.
Cứng khớp vào buổi sáng, thường kéo dài trên 30 phút, khác với thoái hóa khớp (chỉ cứng vài phút).
Mệt mỏi, sốt nhẹ và sụt cân không rõ nguyên nhân.
Biến dạng khớp ở giai đoạn nặng, khiến tay chân cong vẹo, mất khả năng cầm nắm hoặc đi lại bình thường.
4. Bệnh Đa Khớp Dạng Thấp Nguy Hiểm Như Thế Nào?
Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:
Hủy hoại khớp, dẫn đến tàn phế vĩnh viễn.
Bệnh tim mạch, do viêm lan sang mạch máu, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Tổn thương phổi, có thể gây xơ phổi, viêm màng phổi.
Loãng xương, do viêm kéo dài hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị.
5. Cách Điều Trị Và Kiểm Soát Bệnh
Hiện nay, đa khớp dạng thấp chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp giúp kiểm soát bệnh:
Thuốc điều trị: Gồm thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), corticosteroid và các thuốc ức chế miễn dịch như methotrexate, hydroxychloroquine.
Vật lý trị liệu: Giúp duy trì độ linh hoạt của khớp, giảm nguy cơ teo cơ.
Chế độ ăn uống: Nên ăn thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, cá mòi), rau xanh, trái cây và hạn chế đồ ăn chế biến sẵn.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: Như yoga, bơi lội, đi bộ để duy trì sự linh hoạt của khớp.
Phẫu thuật (trường hợp nặng): Khi khớp bị phá hủy hoàn toàn, bác sĩ có thể chỉ định thay khớp nhân tạo.
6. Người Bị Đa Khớp Dạng Thấp Cần Lưu Ý Gì?
Tránh các tư thế gây áp lực lên khớp như ngồi xổm, leo cầu thang quá nhiều.
Không tự ý dừng thuốc, vì có thể làm bệnh bùng phát trở lại.
Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng vì stress có thể làm bệnh trầm trọng hơn.
Kết Luận
Đa khớp dạng thấp là một căn bệnh nguy hiểm nhưng không phải không kiểm soát được. Điều quan trọng là phát hiện sớm, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh. Nếu bạn có dấu hiệu đau khớp kéo dài, đừng chủ quan – hãy đi khám bác sĩ ngay để bảo vệ sức khỏe của chính mình.
