Bạn đã bao giờ cảm thấy tim đập nhanh bất thường, hoa mắt chóng mặt, mồ hôi vã ra như tắm dù chẳng hề vận động mạnh? Bạn đi khám khắp nơi, làm đủ xét nghiệm nhưng bác sĩ lại bảo không tìm ra bệnh gì cụ thể? Nếu vậy, có thể bạn đang mắc phải một căn bệnh khá bí ẩn nhưng không hề hiếm gặp: rối loạn thần kinh thực vật.
1. Rối loạn thần kinh thực vật là gì?
Thần kinh thực vật (hay còn gọi là hệ thần kinh tự chủ) là hệ thống kiểm soát các chức năng vô thức của cơ thể như nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa, tiết mồ hôi, giãn đồng tử… Nó hoạt động độc lập mà bạn không cần nghĩ đến – chẳng ai phải nhắc tim đập hay dạ dày tiêu hóa thức ăn cả, đúng không?
Tuy nhiên, khi hệ thần kinh này gặp trục trặc, cơ thể bắt đầu “lệch pha”, gây ra hàng loạt triệu chứng khó hiểu mà không có tổn thương thực thể rõ ràng. Đây chính là rối loạn thần kinh thực vật – một tình trạng mất cân bằng giữa hai hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm.
2. Triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật – Khi cơ thể mất kiểm soát
Căn bệnh này cực kỳ khó chịu vì nó ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan khác nhau. Người bệnh có thể gặp:
Tim mạch: Tim đập nhanh hoặc chậm bất thường, huyết áp dao động, cảm giác hồi hộp mà không có lý do.
Hô hấp: Cảm giác hụt hơi, khó thở, thở gấp mà không liên quan đến bệnh phổi.
Tiêu hóa: Đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy liên tục.
Hệ bài tiết: Tiểu nhiều lần, rối loạn tiết mồ hôi (đổ mồ hôi quá nhiều hoặc không tiết mồ hôi).
Hệ thần kinh: Đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, ù tai, cảm giác lo lắng không rõ nguyên nhân.
Tâm lý: Lo âu, trầm cảm nhẹ, dễ cáu gắt, mất tập trung.
Có người còn mô tả rằng họ cảm thấy như “sống mà không thật sự sống” – cơ thể lúc nào cũng mệt mỏi, rệu rã nhưng đi khám thì không ra bệnh.
3. Nguyên nhân nào khiến hệ thần kinh thực vật “bất ổn”?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến rối loạn thần kinh thực vật, trong đó phổ biến nhất là:
Căng thẳng, stress kéo dài: Công việc áp lực, cuộc sống căng thẳng khiến hệ thần kinh thực vật bị rối loạn chức năng.
Rối loạn nội tiết: Các bệnh như tiểu đường, cường giáp, suy giáp có thể làm mất cân bằng hệ thần kinh tự chủ.
Thiếu hụt dinh dưỡng: Đặc biệt là thiếu vitamin nhóm B, magie, omega-3…
Mất ngủ triền miên: Giấc ngủ kém chất lượng làm hệ thần kinh mất đi khả năng điều chỉnh bình thường.
Dùng chất kích thích: Rượu, bia, thuốc lá, cà phê quá nhiều có thể phá hủy sự cân bằng thần kinh.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị huyết áp, thần kinh cũng có thể gây ảnh hưởng.
4. Rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không?
Đây không phải là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cực kỳ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Người bệnh luôn trong trạng thái lo lắng, khó chịu, làm gì cũng không yên, lâu dần có thể dẫn đến trầm cảm hoặc các bệnh tim mạch thực sự.
5. Làm sao để điều trị?
Không có một loại thuốc thần kỳ nào có thể chữa khỏi rối loạn thần kinh thực vật ngay lập tức, nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát nó bằng những phương pháp sau:
1. Điều chỉnh lối sống
Giảm stress: Tập thiền, yoga, hít thở sâu hoặc làm những gì khiến bạn thư giãn.
Ngủ đủ giấc: Giữ lịch trình ngủ đều đặn, tránh dùng điện thoại trước khi ngủ.
Hạn chế chất kích thích: Cà phê, rượu, bia có thể làm bệnh nặng hơn.
Tập thể dục thường xuyên: Đi bộ, bơi lội, đạp xe giúp cải thiện hệ thần kinh.
2. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý
Tăng cường thực phẩm giàu vitamin B, magie, omega-3 (có trong cá hồi, hạt óc chó, rau xanh, chuối).
Uống đủ nước, tránh để cơ thể mất nước vì sẽ làm rối loạn hệ thần kinh thêm.
3. Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần nhẹ, thuốc hỗ trợ tuần hoàn não hoặc thuốc điều hòa hệ thần kinh tự chủ. Tuy nhiên, không tự ý dùng thuốc vì có thể gây tác dụng phụ.
6. Lời kết: Sống chung với “người bạn khó chịu” này như thế nào?
Rối loạn thần kinh thực vật có thể kéo dài dai dẳng, nhưng điều quan trọng là đừng hoảng sợ. Nhiều người mắc bệnh này nhưng vẫn có thể sống khỏe mạnh nếu biết cách kiểm soát. Hãy kiên trì thay đổi lối sống, lắng nghe cơ thể và tìm cách cân bằng lại hệ thần kinh của mình.
Hãy nhớ, không phải lúc nào cơ thể cũng “hỏng hóc” theo cách có thể đo lường bằng máy móc. Đôi khi, nó chỉ đang lên tiếng nhắc nhở bạn rằng đã đến lúc phải sống chậm lại và chăm sóc bản thân nhiều hơn.
