Khi kinh doanh, ai cũng mong muốn lợi nhuận dương, tiền về đầy túi, công ty ngày càng phát triển. Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng màu hồng, nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng thua lỗ vì nhiều lý do khác nhau như thị trường biến động, chi phí đội lên quá cao hay chiến lược kinh doanh chưa phù hợp. Câu hỏi đặt ra là: Doanh nghiệp làm ăn thua lỗ có phải đóng thuế không? Nếu không có lợi nhuận, liệu cơ quan thuế có để yên cho bạn?
Câu trả lời không đơn giản chỉ là “có” hoặc “không”, mà còn phụ thuộc vào loại thuế mà doanh nghiệp phải chịu. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết!
1. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) – Không có lãi thì không phải đóng!
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là loại thuế đánh trên phần lợi nhuận thu được sau khi đã trừ các khoản chi phí hợp lý. Chính vì vậy, nếu công ty báo lỗ, tức là không có lợi nhuận, thì không phải nộp thuế TNDN.
Tuy nhiên, có một số điểm quan trọng cần lưu ý:
Lỗ có được chuyển sang năm sau: Theo quy định của Luật Thuế TNDN, nếu doanh nghiệp bị lỗ, khoản lỗ này có thể được bù trừ vào thu nhập chịu thuế của các năm tiếp theo, tối đa trong vòng 5 năm.
Kiểm soát chi phí hợp lý: Nhiều doanh nghiệp khai lỗ để tối ưu thuế, nhưng nếu cơ quan thuế phát hiện ra những chi phí không hợp lý (chi phí không có hóa đơn, chi phí cá nhân bị kê khai vào chi phí doanh nghiệp…), có thể bị truy thu và xử phạt.
Vậy nên, nếu công ty bạn lỗ thật, bạn không phải đóng thuế TNDN. Nhưng nếu “lỗ giả” để trốn thuế, rất có thể bạn sẽ gặp rắc rối với cơ quan thuế đấy!
2. Các loại thuế doanh nghiệp vẫn phải đóng dù thua lỗ
Dù không có lãi, doanh nghiệp vẫn có một số nghĩa vụ thuế khác phải thực hiện. Dưới đây là những khoản thuế không phụ thuộc vào việc doanh nghiệp có lời hay không:
2.1. Thuế giá trị gia tăng (VAT) – Bán hàng là phải kê khai!
Thuế giá trị gia tăng (VAT) là thuế đánh trên giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra, chứ không liên quan đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Có hai phương pháp tính VAT phổ biến:
Phương pháp khấu trừ: Doanh nghiệp thu hộ thuế từ khách hàng, sau đó nộp lại cho nhà nước (nếu VAT đầu ra cao hơn VAT đầu vào thì nộp phần chênh lệch).
Phương pháp trực tiếp: Đánh thẳng trên doanh thu (chỉ áp dụng cho một số trường hợp).
Dù lỗ, nếu doanh nghiệp có phát sinh doanh thu từ hoạt động bán hàng hóa, dịch vụ, vẫn phải kê khai và nộp VAT như bình thường.
2.2. Thuế môn bài – Đóng ngay từ khi thành lập!
Thuế môn bài là loại thuế bắt buộc, áp dụng dựa trên vốn điều lệ hoặc doanh thu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể lỗ triền miên, nhưng nếu chưa giải thể, vẫn phải đóng thuế môn bài hàng năm, mức thu cụ thể như sau:
Vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng: Đóng 3 triệu đồng/năm
Vốn điều lệ dưới 10 tỷ đồng: Đóng 2 triệu đồng/năm
Chi nhánh, văn phòng đại diện: Đóng 1 triệu đồng/năm
Có một ngoại lệ: Nếu doanh nghiệp mới thành lập trong năm đầu tiên, sẽ được miễn thuế môn bài.
2.3. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) – Nhân viên có thu nhập, doanh nghiệp phải kê khai!
Nếu doanh nghiệp vẫn trả lương cho nhân viên, tiền lương này vẫn phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) theo quy định. Doanh nghiệp đóng vai trò khấu trừ và nộp hộ, không liên quan đến việc lỗ hay lãi.
2.4. Các loại phí và lệ phí khác
Ngoài thuế, doanh nghiệp vẫn có thể phải đóng một số khoản phí khác như:
Bảo hiểm xã hội (nếu có nhân viên)
Phí môi trường (đối với một số ngành nghề đặc thù)
Lệ phí cấp phép, giấy phép kinh doanh ngành nghề có điều kiện
3. Có thể lợi dụng việc báo lỗ để trốn thuế không?
Nhiều doanh nghiệp cố tình báo lỗ liên tục để né thuế. Tuy nhiên, nếu một công ty năm nào cũng lỗ nhưng vẫn hoạt động bình thường, cơ quan thuế sẽ để ý ngay. Một số dấu hiệu đáng nghi có thể bị điều tra gồm:
Doanh thu vẫn tốt nhưng liên tục báo lỗ
Chi phí bất thường, không hợp lý
Các giao dịch nội bộ, chuyển giá giữa các công ty con
Nếu bị phát hiện kê khai lỗ sai, doanh nghiệp có thể bị truy thu thuế và chịu phạt nặng, thậm chí dính vào cáo buộc trốn thuế theo quy định của pháp luật.
Kết luận
Vậy doanh nghiệp lỗ có phải đóng thuế không? Câu trả lời là không phải đóng thuế TNDN nhưng vẫn có một số loại thuế và phí phải nộp. Nếu công ty bạn đang thua lỗ, hãy đảm bảo tuân thủ các quy định về thuế để tránh rắc rối với cơ quan thuế.
Lỗ không phải lúc nào cũng là xấu, đôi khi đó là chiến lược để tối ưu tài chính trong ngắn hạn. Nhưng nếu cứ lỗ mãi, doanh nghiệp cần xem lại mô hình kinh doanh và cách vận hành để tránh bị cuốn vào vòng xoáy “sống để trả thuế mà chẳng thấy lợi nhuận đâu”! 🚀
