Chiến Tranh Trăm Năm là một trong những cuộc xung đột quan trọng nhất trong lịch sử châu Âu, diễn ra giữa Vương quốc Anh và Vương quốc Pháp từ năm 1337 đến năm 1453. Dù kéo dài trong hơn một thế kỷ, cuộc chiến này được gọi là “Chiến Tranh Trăm Năm” để ám chỉ sự kéo dài và phức tạp của nó. Cuộc chiến này không chỉ là cuộc đối đầu giữa hai quốc gia mà còn là một phần của các biến động xã hội, chính trị, và kinh tế rộng lớn tại châu Âu trong thời kỳ Trung Cổ.
Nguyên nhân của Chiến Tranh Trăm Năm
Chiến Tranh Trăm Năm bắt nguồn từ một loạt các nguyên nhân phức tạp, trong đó nổi bật là vấn đề kế vị ngôi vua tại Pháp. Sau cái chết của vua Pháp Charles IV năm 1328, dòng họ Capetian chấm dứt, và vấn đề ai sẽ kế vị ngai vàng Pháp trở thành một điểm mấu chốt dẫn đến xung đột. Edward III của Anh, cháu ngoại của Charles IV, cho rằng mình có quyền hợp pháp lên ngôi vua Pháp. Tuy nhiên, các quý tộc Pháp đã chọn Philippe de Valois, tức Philippe VI, lên ngôi vua Pháp.
Ngoài vấn đề kế vị, xung đột này còn bắt nguồn từ tranh chấp lãnh thổ, đặc biệt là các vùng đất ở miền tây nam nước Pháp như Gascony, vốn thuộc về Anh nhưng bị Pháp đòi lại. Hơn nữa, việc kiểm soát thương mại và quyền lực tại Flanders, một khu vực giàu có về thương mại dệt may, cũng là một yếu tố quan trọng.
Diễn biến chính của Chiến Tranh Trăm Năm
Cuộc chiến có thể được chia thành ba giai đoạn chính:
Giai đoạn đầu (1337-1360):
Trong giai đoạn này, Anh đã giành được nhiều thắng lợi quan trọng. Trận Crécy (1346) và trận Poitiers (1356) là những chiến thắng vang dội của quân đội Anh dưới sự chỉ huy của Edward III và con trai ông, Hoàng tử Đen (Edward, the Black Prince). Chiến thuật sử dụng cung thủ dài (longbow) của người Anh đã góp phần quan trọng trong các chiến thắng này.
Hiệp ước Brétigny (1360) đã kết thúc giai đoạn đầu của cuộc chiến, với việc Anh nhận được một số vùng đất ở Pháp nhưng phải từ bỏ yêu sách ngai vàng Pháp.
Giai đoạn giữa (1369-1415):
Giai đoạn này chứng kiến sự suy yếu của Anh và sự phục hồi của Pháp dưới sự lãnh đạo của Charles V. Người Pháp đã áp dụng chiến thuật chiến tranh du kích và chiến lược tiêu hao nhằm làm suy yếu quân đội Anh.
Tuy nhiên, chiến tranh lại bùng nổ vào năm 1415 khi vua Henry V của Anh quyết định xâm lược Pháp một lần nữa, mở đầu cho giai đoạn cuối cùng của Chiến Tranh Trăm Năm.
Giai đoạn cuối (1415-1453):
Henry V đã giành được chiến thắng quan trọng tại trận Agincourt (1415), một lần nữa khẳng định sức mạnh của cung thủ dài Anh. Tuy nhiên, sự xuất hiện của Jeanne d’Arc đã thay đổi cục diện. Với lòng yêu nước và niềm tin tôn giáo mãnh liệt, Jeanne d’Arc đã lãnh đạo quân đội Pháp giành nhiều thắng lợi quan trọng, bao gồm việc giải vây cho Orléans (1429).
Jeanne d’Arc bị bắt và thiêu sống vào năm 1431, nhưng tinh thần của bà đã giúp Pháp tiếp tục chiến đấu và giành chiến thắng cuối cùng vào năm 1453 với sự thất bại của người Anh tại trận Castillon. Cuộc chiến kết thúc với việc Anh mất gần hết các vùng đất tại Pháp, ngoại trừ Calais.
Hậu quả của Chiến Tranh Trăm Năm
Chiến Tranh Trăm Năm để lại nhiều hậu quả quan trọng:
Về chính trị: Cuộc chiến đã củng cố quyền lực của các vị vua tại Pháp, đặc biệt là nhà Valois. Pháp bước vào giai đoạn thống nhất và củng cố quyền lực trung ương, trong khi Anh đối mặt với các cuộc nội chiến như Chiến tranh Hoa Hồng.
Về xã hội: Cuộc chiến đã làm suy yếu giới quý tộc ở cả hai nước, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của tầng lớp trung lưu và nông dân. Nhiều người trong số họ đã trở nên giàu có hơn và giành được nhiều quyền lợi hơn nhờ sự suy yếu của các lãnh chúa phong kiến.
Về kinh tế: Nền kinh tế ở cả Anh và Pháp đều bị tổn thất nghiêm trọng do chiến tranh kéo dài, với nhiều vùng đất bị tàn phá, nông nghiệp bị đình trệ, và thương mại bị gián đoạn.
Về văn hóa: Chiến Tranh Trăm Năm đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn hóa và lịch sử của cả hai quốc gia, với nhiều câu chuyện, bài thơ, và truyền thuyết được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Kết luận
Chiến Tranh Trăm Năm không chỉ là một cuộc xung đột quân sự kéo dài mà còn là một thời kỳ đầy biến động, đánh dấu sự chuyển giao từ thời kỳ Trung Cổ sang thời kỳ Phục Hưng tại châu Âu. Những hậu quả của cuộc chiến này đã định hình lịch sử và văn hóa của cả Anh và Pháp, để lại những bài học sâu sắc về quyền lực, chiến tranh và hòa bình.
Kết nối với web designer Lê Thành Nam
