Bạn có bao giờ cảm thấy bản thân bị cuốn vào dòng chảy của cuộc sống, lúc nào cũng phản ứng theo hoàn cảnh mà hiếm khi thực sự làm chủ được chính mình? Nếu câu trả lời là có, bạn không hề đơn độc. Làm chủ bản thân không phải là điều tự nhiên mà có, mà nó là một kỹ năng được tôi luyện qua thời gian. Trong bài viết này, tôi sẽ mang đến những dẫn chứng thực tế và gần gũi nhất về khả năng làm chủ bản thân – điều có thể giúp bạn thay đổi cuộc đời theo cách mạnh mẽ nhất.
1. Làm chủ bản thân là gì?
Làm chủ bản thân không chỉ đơn giản là kiểm soát cảm xúc hay kìm nén ham muốn. Đó là khả năng điều hướng cuộc đời theo ý muốn của mình, thay vì bị hoàn cảnh chi phối. Người làm chủ bản thân có thể:
Điều chỉnh cảm xúc thay vì để cảm xúc điều khiển.
Hành động có kỷ luật, không dễ dàng bị cám dỗ.
Biết khi nào nên nói “có” và khi nào nên nói “không”.
Nói cách khác, làm chủ bản thân là nắm giữ chiếc vô lăng của cuộc đời thay vì để nó trôi dạt theo sóng gió.
2. Những dẫn chứng thực tế về làm chủ bản thân
2.1. Steve Jobs – Từ một kẻ thất bại đến biểu tượng sáng tạo
Steve Jobs từng bị sa thải khỏi chính công ty do mình sáng lập. Cú sốc này có thể đã khiến nhiều người gục ngã, nhưng thay vì chán nản và oán trách, ông chọn cách làm chủ tình huống. Jobs đã tiếp tục sáng tạo, thành lập công ty NeXT và Pixar, sau đó trở lại Apple một cách đầy vinh quang. Nếu ông không làm chủ được cảm xúc và để sự thất bại đánh gục, có lẽ ngày nay chúng ta đã không có iPhone hay MacBook.
📌 Bài học: Làm chủ bản thân không chỉ là kiểm soát cảm xúc mà còn là biết cách biến thất bại thành động lực để phát triển.
2.2. Viktor Frankl – Làm chủ tư duy ngay trong trại tập trung
Viktor Frankl, một bác sĩ tâm lý người Áo, từng là tù nhân trong trại tập trung của phát xít Đức. Ông chứng kiến những điều kinh hoàng mà con người có thể làm với nhau. Nhưng thay vì để hoàn cảnh đánh gục, Frankl đã làm chủ suy nghĩ của mình bằng cách tìm ý nghĩa trong đau khổ. Ông nhận ra rằng, dù bị tước đoạt mọi thứ, con người vẫn có quyền lựa chọn cách phản ứng với cuộc sống. Sau chiến tranh, ông viết cuốn sách “Đi Tìm Lẽ Sống”, truyền cảm hứng cho hàng triệu người.
📌 Bài học: Bạn có thể không kiểm soát được hoàn cảnh, nhưng bạn luôn có quyền kiểm soát cách mình phản ứng với nó.
2.3. Michael Jordan – Làm chủ kỷ luật để đạt đến đỉnh cao
Michael Jordan – huyền thoại bóng rổ, từng bị loại khỏi đội bóng rổ cấp ba vì không đủ giỏi. Nhưng thay vì bỏ cuộc, Jordan tự đặt ra chế độ tập luyện nghiêm ngặt, mỗi ngày đều kiên trì rèn luyện, bất kể có ai dõi theo hay không. Kết quả? Ông trở thành một trong những cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử thể thao.
📌 Bài học: Làm chủ bản thân cũng là khả năng duy trì kỷ luật ngay cả khi không ai giám sát bạn.
3. Làm thế nào để rèn luyện khả năng làm chủ bản thân?
Nếu làm chủ bản thân quan trọng như vậy, làm sao chúng ta có thể luyện tập nó?
3.1. Học cách kiểm soát cảm xúc
Mỗi khi bạn tức giận, lo lắng hay buồn bã, hãy dừng lại một chút và tự hỏi: “Liệu phản ứng này có giúp ích gì cho mình không?” Việc nhận thức được cảm xúc là bước đầu tiên để làm chủ chúng.
3.2. Tạo thói quen kỷ luật
Những người thành công không chờ đợi động lực. Họ có kỷ luật. Bắt đầu với những điều nhỏ như dậy sớm hơn 15 phút, hạn chế mạng xã hội hay đọc sách mỗi ngày.
3.3. Đặt ra những giới hạn cho bản thân
Một trong những yếu tố quan trọng nhất để làm chủ bản thân là biết từ chối những cám dỗ. Nếu bạn muốn tập trung làm việc, hãy đặt điện thoại ở chế độ im lặng. Nếu muốn tiết kiệm tiền, hãy tự đặt giới hạn chi tiêu.
KẾT LUẬN
Làm chủ bản thân không phải là một kỹ năng bẩm sinh mà là thứ có thể luyện tập và rèn giũa theo thời gian. Từ Steve Jobs, Viktor Frankl đến Michael Jordan, tất cả họ đều đã làm chủ bản thân theo cách riêng để vươn đến đỉnh cao. Nếu bạn cũng muốn kiểm soát cuộc đời mình thay vì để hoàn cảnh quyết định, hãy bắt đầu ngay từ hôm nay.